Yurt dışına çıkış yasağı, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.109 ve devamı maddelerinde düzenlenen bir adli kontrol tedbiridir. Amacı, şüpheli veya sanığın tutuklama yerine alternatif bir önlem olarak yurt dışına çıktıktan sonra kaçmasını, delil karartmasını veya tanıklara baskı yapmasını önlemektir.
1. Yurt Dışına Çıkış Yasağı Nedir?
CMK 109 hükmüne göre, hakim veya mahkeme; kaçma, delil karartma, tanık baskısı gibi riskler görüldüğünde adli kontrol tedbiri uygulayabilir. Bu kapsamda, yurt dışına çıkış yasağı, en sık kullanılan tedbirdir.
2. Hangi Durumlarda Verilir?
Yasalar uyarınca çıkış yasağı yalnızca bazı riskli durumlarda uygulanır:
- Kaçma ihtimali,
- Delil karartma veya tanık baskısı riski,
- Kuvvetli suç şüphesi,
- Tutuklama nedenleri mevcutsa (örneğin organize suçlar).
3. Kimler Hakkında Uygulanabilir?
- Soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısının istemiyle Sulh Ceza Hakimi,
- Kovuşturma aşamasında ise Asliye veya Ağır Ceza Mahkemesi,
- Şüpheli veya sanığa uygulanabilir.
4. Süre ve Uzatma Süreçleri
- Asliye Ceza kapsamı dışında: En fazla 2 yıl,
- Ağır Ceza kapsamında: En fazla 3 yıl,
- Zorunlu hâllerde 1 yıl ek süre verilebilir.
5. Pasaport ve Seyahat Belgesine Etkisi
Pasaport Kanunu’nın 22. maddesi uyarınca yurt dışına çıkış yasağı, pasaport verilmesini engeller veya mevcut pasaportlara şerh düşülmesini sağlar.
Diğer Makalelerimize ulaşmak için tıklayınız
Diğer Makalelerimize ulaşmak için tıklayınız
6. Nasıl Kaldırılır?
a) Süre Bitimiyle Kaldırma
CMK 110/A’ya göre adli kontrol süresi dolduğunda yasak otomatik sona erer. Ancak uygulamada resmi karar alınması önerilir.
b) Talep Üzerine Kaldırma
Şüpheli veya sanık, kendisi ya da avukatı aracılığıyla adli kontrol yükümlülüğünün kaldırılmasını isteyebilir.
c) İtiraz (CMK 111)
Adli kontrol kararına karşı tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilmesi gerekmektedir.
d) Alternatif Yükümlülükle Değiştirme
Adli kontrol yükümlülükleri kısmen veya tamamen değiştirilebilir (örneğin, imza yükümlülüğü, konutta kalma vb.).
7. İhlal Edilirse Ne Olur?
Yasağı ihlal edenler hakkında adli para cezası veya tutuklama kararı uygulanabilir. Ayrıca yeniden tutuklama riski doğabilir.
8. Çıkış Yasağı Var mı? Nasıl Öğrenilir?
- e-Devlet üzerinden sorgulama yapılabilir,
- İl Emniyet Müdürlüğü Pasaport Şube Müdürlüğüne başvuru,
- Avukat aracılığıyla Göç İdaresi veya ilgili adliyeden bilgi talebi.
9. Kimler Yurt Dışına Çıkamaz?
- Yurt dışına kaçma şüphesi olanlar,
- Suç delillerini karartma ihtimali bulunanlar,
- Tanık veya mağdurlara baskı yapabilecek durumda olanlar,
- Kamu güvenliği ve kamu düzeni açısından tehdit oluşturanlar,
- Yurt dışı çıkışı durumunda yargılamayı engelleme riski taşıyanlar.
10. Kimler İçin Yasağa İstisna Getirilebilir?
- Ticari faaliyet, sağlık, eğitim gibi zaruri durumlar,
- Aile birleşimi ve yurtdışında ikamet zorunluluğu olanlar,
- Mahkeme onayıyla kısa süreli yurtdışı çıkış izni alabilir.
Örnek Dilekçe – Yurt Dışı Yasağı Kaldırma Talebi
T.C.
……… SULH CEZA HÂKİMLİĞİ’NE
DOSYA NO: ……. / ESAS
TALEP EDEN: [Adınız – T.C. kimlik no]
VEKİLİ: Av. [Adınız]
KONU : Yurt dışına çıkış yasağının kaldırılması talebidir.
AÇIKLAMALAR:
Müvekkilim hakkında uygulanan yurt dışına çıkış yasağı, artık adli kontrol gerekliliğini taşımamaktadır. Müvekkil ticari faaliyetleri sebebiyle sık yurtdışı seyahati yapmaktadır. Kaçma veya delil karartma şüphesi yoktur. CMK m.110/2 gereği adli kontrol tedbirinin kaldırılmasını talep ediyoruz.
SONUÇ ve TALEP:
Yurt dışına çıkış yasağının kaldırılmasına karar verilmesini saygıyla arz ederiz.
Tarih – İsim – İmza
11. Yargıtay ve AYM Kararları
✅ Anayasa Mahkemesi – Latife Akyüz Kararı (2021)
- AYM, akademisyen başvurucunun yurt dışı yasağı nedeniyle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
- Tedbirin orantısız olduğu ve sürekliliğinin hak ihlali oluşturduğu belirtildi.
⚖️ Yargıtay – 2. Ceza Dairesi Kararı
- Yurt dışına çıkış yasağının yalnızca şüpheye dayalı uygulanamayacağı,
- Uzun süre devam eden tedbirin orantısızlığa neden olacağı vurgulandı.
Sonuç
Yurt dışına çıkış yasağı, bireyin seyahat özgürlüğünü sınırlayan önemli bir tedbirdir. Bu tedbire maruz kalan kişiler süreci titizlikle yönetmeli ve hukuki yardım almalıdır. Zira sürelere uyulmaması veya eksik başvuru yapılması, yasağın uzun yıllar sürmesine neden olabilir.
Tavsiyemiz: Karar gelir gelmez uzman bir ceza avukatı ile süreci başlatın. Hem tedbirin kaldırılması hem de pasaport işlemlerinin önünün açılması için etkili sonuç alınabilir.
Bu linkten bize ulaşabilirsiniz : https://www.tasci.av.tr/iletisim/
Resmi Gazete: https://www.resmigazete.gov.tr/
Kıbrıs’a gidilebilir mi?
Hayır, yurt dışı yasağı Kıbrıs’ı da kapsar.
Pasaport alınabilir mi?
Hayır, yasak süresince pasaport verilemez.
Yasağın süresi ne kadardır?
Genellikle 1–3 yıl arasında olup, uzatılabilir.
Mahkemem varken yurt dışına çıkabilir miyim?
Hakkınızda bu konuda verilmiş bir tedbir kararı var ise çıkamazsanız, yasağın kaldırılması gerekir.
Henüz yorum yok.