Tutuklama Nedir? Hangi Şartlarda Karar Verilir?
Ceza muhakemesi sürecinde en ağır koruma tedbiri olan tutuklama, hâkim kararıyla kişinin özgürlüğünden geçici olarak yoksun bırakılmasıdır. Bu karar, sadece belirli şartlar altında ve çok istisnai durumlarda verilmelidir. Zira tutuklama, henüz hakkında kesinleşmiş bir hüküm bulunmayan bireyin temel haklarına ciddi şekilde müdahale anlamına gelir.
Tutuklama Şartları Nelerdir?
Tutuklama kararı verilebilmesi için öncelikle kuvvetli suç şüphesini gösteren somut delillerin bulunması gerekir. Yani kişinin suçu işlediğine dair makul bir değerlendirmeyle değil, objektif ve ciddi delillerle desteklenen bir şüphe mevcut olmalıdır. Bunun yanında, aşağıdaki tutuklama nedenlerinden en az birinin varlığı aranır:
- Şüphelinin veya sanığın kaçma ihtimali
- Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme riski
- Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı kurma tehlikesi
CMK m.100/3 uyarınca sayılan “katalog suçlar” söz konusuysa, bu durum tutuklama nedeni varsayımı doğurur. Ancak bu, otomatik tutuklama anlamına gelmez. Her somut olayda ayrı değerlendirme yapılmalıdır.
Tutuklama Son Çare Olmalıdır (Ultima Ratio İlkesi)
Ceza yargılamasında tutuklama bir ceza değil, tedbirdir. Bu nedenle ölçülülük ilkesi uyarınca, tutuklamaya başvurmadan önce adli kontrol gibi daha hafif önlemlerin yetersiz kalacağı da ortaya konulmalıdır. Aksi halde verilen karar hukuka aykırı olur. Bu nedenle bir kişinin sadece şüpheli olması veya suçun katalog suçlardan olması, tek başına tutuklamaya yetmez.
Tutuklama Kararına Nasıl İtiraz Edilir?
Tutuklama kararına karşı, kararın verildiği tarihten itibaren 7 gün içinde sulh ceza hâkimliğine başvurularak itiraz edilebilir. İtiraz dilekçesi, tutuklamaya esas alınan delillerin yetersizliğini, tutuklama nedenlerinin bulunmadığını ve ölçüsüzlük durumunu gerekçeleriyle ortaya koymalıdır.
Aşağıda, tutuklamaya itiraz için örnek bir dilekçe yer almaktadır.
TUTUKLAMA KARARINA İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
NÖBETÇİ ASLİYE CEZA MAHKEMESİNE
Gönderilmek Üzere
… SULH CEZA HÂKİMLİĞİNE
Sorgu No: …/… S.N
KARARA İTİRAZ EDEN
ŞÜPHELİ : [Şüpheli Adı ve Soyadı]
MÜDAFİİ : Av. Furkan Emre TAŞCİ
KONU :
… Sulh Ceza Hakimliği’nin …/… S.N sorgusunda verilen …/…/… tarihli tutuklama kararına itirazlarımızın sunulmasından ibarettir.
AÇIKLAMALAR
Müvekkil, yukarıda belirtilen sorgu dosyası kapsamında verilen kararla tutuklanmıştır. Ancak bu tutuklama kararı hem maddi hukuka hem de usule aykırıdır.
- Müvekkil üzerine atılı suçu kabul etmemektedir. Arama ve yakalamanın gerçekleştirildiği yer, geçmişte çalıştığı veya sınırlı şekilde kullandığı bir alandır. Söz konusu yer, müvekkilin mülkiyetinde olmayıp üçüncü kişilere aittir. Suç konusu eşya ve malzemelerin müvekkil ile bir ilgisi bulunmamaktadır.
- Müvekkil öğrenci/çalışan olup sabit ikametgâh sahibidir. Sosyal çevresi ve yaşam düzeni itibariyle kaçma veya saklanma ihtimali bulunmamaktadır. Ayrıca delillerin karartılması, gizlenmesi veya tanık üzerinde baskı kurulması gibi bir tehlike de mevcut değildir. CMK m. 100/2’de belirtilen şartların hiçbiri somut olgularla desteklenmemektedir.
- Tutuklama, “ölçülülük” ve “son çare olma” ilkelerine aykırıdır. Deliller toplanmış olup bu aşamada tutukluluk tedbirine başvurulmasını gerektirecek bir durum söz konusu değildir. Alternatif koruma tedbiri olan adli kontrolün yeterli olacağı kanaatindeyiz.
SONUÇ VE İSTEK :
Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle;
- Müvekkil hakkında verilen tutuklama kararının kaldırılarak SERBEST BIRAKILMASINA,
- Mahkemeniz aksi kanaatteyse, TUTUKLAMA yerine ADLİ KONTROL uygulanmasına,
karar verilmesini talep ederim.
Tarih: …/…/…
MÜDAFİİ
Av. Furkan Emre TAŞCİ
Bu linkten bize ulaşabilirsiniz : https://www.tasci.av.tr/iletisim/
Diğer Makalelerimize ulaşmak için : https://www.tasci.av.tr/makaleler/
Resmi Gazete: https://www.resmigazete.gov.tr/
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Tutuklama kararına itiraz nedir?
Bu itiraz, şüpheli veya sanık ya da müdafiinin, tutuklama kararının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek, verilen karara karşı yazılı ya da sözlü olarak başvuruda bulunmasıdır. Bu şekilde özgürlük hakkı derhal savunulabilir.
İtiraz için ne kadar sürem var?
Karar tefhim edilmişse bu tarihten, şahsa tebliğ edilmişse tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilmesi gerekir. Sürenin geçmesi halinde itiraz hakkı kaybedilebilmektedir.
İtiraz dilekçesinde hangi hususlara yer vermeliyim?
Dilekçede şunları vurgulamalısınız: Tutuklama kararının hangi somut delillere dayanmadığı, şüphelinin kaçma veya delil karartma riskinin bulunmadığı, sabit ikametgahının olduğu, adli kontrol gibi daha hafif tedbirlerin yeterli olacağına dair gerekçeler.
İtiraz dilekçesi nereye verilir?
Kararı veren sulh ceza hakimliğine ya da yetkili mahkemeye yazılı olarak sunulur. Bazı hâllerde zabıt katibine beyan şeklinde de yapılabilmektedir. İtiraz edilen merci gerekli görürse dosyayı üst mercie gönderir.
İtiraz kabul edilirse ne olur?
Mahkeme ya tutuklama kararını kaldırır ve şüpheli ya da sanığın tutuksuz yargılanmasına karar verir ya da kararın yerine getirilmesini engellemek üzere adli kontrol gibi daha hafif tedbirlerin uygulanmasına karar verir.
İtiraz reddedilirse ne olur?
Red hâlinde tutukluluk süreci devam eder ancak bu karar 30 gün geçmeden bir denetim incelemesine tabi tutulmalıdır. Yeni deliller ya da koşullar değişmişse yeniden yürütülen başvurularla hak aranabilir.
Henüz yorum yok.